Tôi từng nghĩ sau ly hôn, những mối dây liên kết với nhà chồng cũ sẽ dần phai nhạt như một giấc mơ cũ. Vậy mà hôm ấy, khi mở chiếc balo con mang về từ nhà nội, tôi đã lặng người… bên trong là một bí mật mà tôi không bao giờ ngờ tới. Tôi ôm mặt khóc nức nở. Mẹ ơi… tại sao mẹ lại làm như thế?
Trời tháng Năm đổ lửa, cái nóng như thiêu như đốt trùm lên từng ngõ hẻm của Sài Gòn. Trong căn chung cư nhỏ ở quận 7, Linh – 32 tuổi – đang xếp lại đống quần áo mới giặt thì thằng bé Bin, con trai 6 tuổi, lon ton chạy vào với chiếc balo hoạt hình mới cáu trên vai.
“Con khoe mẹ nè! Bà nội mua cho con đó!” – thằng bé hí hửng.
Chiếc balo có hình siêu nhân màu đỏ rực, dây quai còn nguyên mùi nhựa mới. Linh nhìn con, mỉm cười. “Đẹp quá! Con cảm ơn bà nội chưa?”
“Rồi ạ! Con còn ăn cơm với ông bà xong mới về với mẹ.”
Linh gật đầu, lòng chộn rộn. Dù đã ly hôn với Tuấn – chồng cũ – hơn hai năm, nhưng cô vẫn cố gắng giữ mối quan hệ giữa Bin và ông bà nội. Một phần vì con, phần còn lại… vì cô thương ba mẹ Tuấn – những người luôn tử tế và chưa từng quay lưng lại với cô dù chuyện hôn nhân tan vỡ.
Chiều hôm đó, khi Bin đã ngủ say sau một ngày chơi mệt nhoài, Linh cầm chiếc balo lên để giặt sạch bụi. Vừa nhấc lên, cô khựng lại.
“Sao cái balo này nặng vậy trời?”
Cô mở khóa kéo ra. Đầu tiên là vài hộp bút màu, một cuốn vở vẽ, rồi đến… một xấp phong bì dày, được buộc bằng dây thun, nằm gọn gàng trong ngăn nhỏ.
Linh mở ra, và… tim cô như thắt lại.
Bên trong là tiền, rất nhiều tiền – toàn tờ 500 ngàn, có lẽ hơn 50 triệu đồng. Mắt cô nhòa đi. Có mấy dòng chữ nguệch ngoạc viết trên tờ giấy nhỏ:
“Mẹ biết con không nhận, nên mẹ gửi lại cho Bin. Dù gì, nó cũng là cháu nội. Con đừng giận mẹ. – Mẹ chồng cũ.”
Linh buông tay, xấp tiền rơi xuống nền gạch. Cô ôm mặt khóc. Không phải vì số tiền – dù đúng là cô đang chật vật với chi phí học mẫu giáo và tiền nhà – mà vì sự âm thầm, tình cảm không lời từ người từng gọi cô là con dâu.
Hai năm trước, cuộc ly hôn của Linh và Tuấn diễn ra trong im lặng. Không có tiếng cãi vã, không có ngoại tình, chỉ là… cả hai đã quá khác biệt. Tuấn bận bịu với công việc kinh doanh, đi sớm về khuya, dần quên mất một người vợ đang ở nhà chăm con, chờ một câu hỏi han.
Linh từng khóc, từng níu kéo, rồi cuối cùng mệt mỏi buông tay.
Ngày ra tòa, chỉ có mẹ chồng – bà Dung – ngồi phía sau, ánh mắt buồn như sương chiều tháng Mười. Khi Linh ôm Bin ra khỏi cổng tòa án, bà chỉ nói:
“Nếu con cho phép, mẹ vẫn muốn được gặp cháu. Với mẹ, con vẫn là mẹ của cháu nội mẹ. Không ai thay đổi được điều đó.”
Linh gật đầu. Có lẽ vì thế mà suốt hai năm qua, dù không còn là người nhà, cô vẫn đưa Bin về nội chơi mỗi tháng một lần. Tuấn thì ít gặp con, nhưng bà Dung luôn dành thời gian đón tiếp cháu, nấu đủ món nó thích.
Tối hôm đó, Linh gọi điện cho bà Dung.
“Alo, mẹ hả? Mẹ… gửi gì trong balo của Bin vậy ạ?”
Giọng bà Dung nhỏ nhẹ qua điện thoại: “Con đừng giận mẹ. Mẹ biết con khó khăn, mẹ muốn phụ giúp một chút…”
“Mẹ ơi, con không lấy đâu. Con làm được, con lo được cho Bin mà.” Linh nghẹn giọng.
“Không phải vì mẹ nghĩ con không lo được. Mẹ chỉ muốn Bin có thêm chút gì đó… từ nhà nội nó.”
Linh im lặng. Những giọt nước mắt nóng hổi lăn trên má.
Đêm đó, sau khi con ngủ, Linh ngồi nhìn chiếc balo đặt bên cạnh giường. Cô nhớ lại từng lần bà Dung lén lút dúi bịch bánh, hộp sữa, lúc thì bộ quần áo mới, lúc thì ít sách truyện. Người mẹ ấy chẳng nói nhiều, chỉ luôn âm thầm lo cho cháu mình như thể sợ con dâu cũ sẽ thấy phiền.
Linh bỗng thấy nhói lòng.
Cô nhớ mẹ ruột của mình, người đã mất cách đây ba năm vì tai biến. Cũng là một người mẹ luôn im lặng hi sinh, luôn lo cho con từng điều nhỏ nhất.
Giờ đây, bà Dung – một người mẹ không máu mủ – lại làm điều tương tự. Không phải vì trách nhiệm, mà vì thương thật lòng.
Sáng hôm sau, Linh đưa Bin đi học. Cô không lấy xấp tiền, mà cẩn thận cất lại vào phong bì, rồi chuẩn bị món quà nhỏ – một hộp trà thảo mộc, vài món thuốc bổ – đem đến nhà bà Dung.
Khi bà mở cửa, Linh chỉ nói:
“Mẹ cho con trả lại chút lòng. Mẹ thương cháu, con biết. Nhưng mẹ cũng phải giữ sức khỏe, để Bin còn có chỗ mà chạy về.”
Bà Dung chỉ nắm tay Linh thật chặt, không nói lời nào. Trong ánh mắt bà, Linh thấy một điều gì đó còn quý hơn cả tình thân – sự bao dung.
Ba tháng sau…
Thời gian trôi qua như một giấc mộng ngắn. Mùa mưa Sài Gòn đến bất ngờ, mang theo những cơn giông chớp nhoáng, như cuốn trôi những điều chưa kịp nói.
Linh vẫn đều đặn đưa Bin về thăm ông bà nội mỗi tháng. Sau hôm phát hiện xấp tiền trong balo, mối quan hệ giữa cô và bà Dung trở nên thân tình hơn bao giờ hết. Không còn khoảng cách “mẹ chồng – con dâu cũ”, chỉ còn lại tình thân đúng nghĩa. Cô thường ghé qua thăm, mang chút trái cây, thuốc bổ. Bà Dung thì thỉnh thoảng gọi điện hỏi thăm sức khỏe, dặn Linh ăn uống đầy đủ, đừng bỏ bữa.
Nhưng rồi một buổi chiều giữa tháng Tám, trời mưa tầm tã, Linh nhận được cuộc gọi từ số của ông Hòa – ba chồng cũ.
Giọng ông khản đặc:
“Linh à… mẹ nó… mẹ đi rồi con.”
Tai Linh ù đi.
“Mẹ bị đột quỵ sáng nay… không kịp đến bệnh viện. Đi thanh thản, không đau đớn gì…”
Cô ngồi sụp xuống ghế, nước mắt trào ra không kịp ngăn. Cô không nghĩ lần ghé thăm tuần trước lại là lần cuối cùng cô còn được nghe giọng mẹ. Lúc đó, bà chỉ cười, rót trà, ngồi cạnh Bin, kể chuyện cổ tích cho cháu nghe. Không một dấu hiệu gì bất thường.
Ngày tang lễ, Linh bối rối không biết mình nên đứng ở đâu. Cô không còn là con dâu chính thức. Nhưng ông Hòa lại chủ động kéo cô vào:
“Con là người nhà. Con cứ đứng bên cạnh ba là được.”
Bin được ông ngoại dẫn đi chỗ khác, vì người lớn không muốn cháu chứng kiến cảnh đau lòng. Linh thì đứng lặng bên di ảnh của bà Dung. Ảnh chụp mẹ cách đây vài năm, vẫn nét mặt hiền lành, nụ cười móm mém, ánh mắt như đang nhìn thấu lòng người.
Bên cạnh bàn thờ, có một phong thư được đặt riêng, ghi rõ ràng:
“Gửi Linh và cháu nội của mẹ.”
Linh mở ra, bên trong là một bức thư tay, nét chữ run nhưng nắn nót:
“Linh à,
Nếu con đọc được lá thư này, có lẽ mẹ đã không còn trên đời. Mẹ viết phòng trường hợp… vì biết tim mình yếu dần rồi.
Mẹ chỉ muốn con biết một điều: Mẹ thương con như con gái ruột. Dù chuyện vợ chồng con với Tuấn kết thúc, nhưng con chưa từng làm điều gì khiến mẹ phải buồn. Mẹ quý cái cách con dạy cháu, cách con vẫn cho nó về nhà nội dù không ai ép buộc.
Linh ơi, làm mẹ, đôi khi không phải cứ sinh ra là có quyền yêu thương. Có người mẹ ruột bỏ con, nhưng cũng có người mẹ chồng lại quý con như máu mủ. Mẹ không biết con có cảm nhận được điều đó không, nhưng mẹ luôn coi con là phước lành…
Mẹ để lại một số tiền trong sổ tiết kiệm. Trong đó có tên người thụ hưởng là con. Không phải vì mẹ muốn ‘trả ơn’, mà vì mẹ muốn góp một phần nhỏ để Bin có tương lai tốt. Con đừng ngại. Mẹ không mang theo được gì, chỉ mong con nhận lấy như nhận một phần tình mẹ.
Con nhớ giữ gìn sức khỏe. Nuôi con thật mạnh mẽ. Nếu có duyên, biết đâu con lại tìm được hạnh phúc mới, mẹ cũng mừng.
Thương con – Mẹ Dung.”
Linh ôm bức thư vào lòng, nước mắt rơi lã chã. Những câu chữ ấy khiến cô nghẹn ngào như có ai bóp chặt lồng ngực. Một người phụ nữ cả đời âm thầm, chưa bao giờ nói to tiếng, lại để lại cho cô nhiều tình cảm đến thế.
Hôm ấy, sau khi tang lễ kết thúc, Linh xin phép ông Hòa được mang bức thư và cuốn sổ tiết kiệm về. Ông gật đầu:
“Mẹ con muốn vậy. Con đừng từ chối lòng người mất.”
Một tuần sau, Linh dẫn Bin lên chùa – nơi gia đình chọn làm nơi gửi tro cốt của bà. Cậu bé ngơ ngác hỏi:
“Mẹ ơi, bà nội đi đâu rồi? Sao không về nhà nữa?”
Linh cúi xuống ôm con vào lòng, nghẹn giọng:
“Bà đi xa lắm rồi con ạ. Nhưng bà vẫn luôn dõi theo con. Mỗi lần con học giỏi, bà sẽ mỉm cười ở nơi rất cao, rất sáng.”
Bin nhìn lên trời, gật đầu. Rồi nó lấy từ túi áo ra một tờ giấy – là bức vẽ nó tặng bà hôm sinh nhật năm ngoái. “Con mang cho bà giữ. Để bà không quên con.”
Linh bật khóc.
Ba tháng sau, Linh dùng một phần tiền tiết kiệm bà Dung để lại để đóng học phí cho Bin vào lớp 1 ở một trường tư tốt hơn. Phần còn lại, cô gửi tiết kiệm tiếp cho con. Mỗi lần mở sổ ra, cô lại thấy như có ánh mắt hiền từ của mẹ nhìn cô mỉm cười.
Cô vẫn sống độc thân, nhưng trái tim không còn cảm giác đơn độc.
Bởi vì cô hiểu:
Không phải ai cũng may mắn được một lần làm con của một người mẹ… không sinh ra mình.