Tôi tưởng mình chỉ đơn giản là một người mẹ thương con, sẵn sàng khăn gói từ quê lên phố giúp con gái trông cháu khi nhà nó bận rộn công việc. Tôi đâu ngờ, cái mà tôi nhận lại lại là… hóa đơn thuê nhà.
“Má ơi, kể từ tháng sau, má phải trả tiền thuê nhà cho tụi con.”
Tôi sững sờ. Nhìn chằm chằm vào thằng rể – cái thằng mà tôi từng cầm tay dặn dò ngày cưới: “Má giao con gái má cho con đó.”
Vậy mà hôm nay, nó tỉnh bơ báo giá:
“Chỗ má ở là nhà 3 tầng, nội thất cao cấp, ở khu gần trung tâm, giá thị trường phải 20 triệu/tháng. Tụi con chỉ lấy má 10 triệu, lại còn giảm thêm tình thân 20%… má trả 8 triệu là được.”
Tôi chết đứng. Ở nhà con mình, trông cháu cho nó, mà phải… trả tiền thuê nhà?
Tôi tên là Trần Thị Bích, 63 tuổi, sống ở một vùng quê ven biển miền Trung. Mấy năm trước chồng tôi mất, tôi ở nhà sống cùng đứa con trai út. Cuộc sống giản dị: sáng ra đồng, chiều trồng rau, tối coi tivi với mấy bà hàng xóm. Đơn giản, bình yên.
Cho đến khi con gái tôi – Hương, làm việc ở Sài Gòn – gọi điện về:
“Má ơi, vợ chồng con đi làm suốt, thuê người giúp việc họ trông cháu không kỹ, giờ con bé cứ ốm suốt. Má lên trông giùm con thời gian được không?”
Tôi không ngần ngại gì. Gật đầu cái rụp. Gì chứ cháu ngoại mình, máu mủ mình, ai nỡ từ chối? Tôi đóng gói ít đồ, mua vé xe đò, lặn lội lên thành phố.
Nhà của vợ chồng Hương to thật. Nhà ba tầng, có sân nhỏ, phòng nào cũng máy lạnh, bếp thì toàn đồ nhập khẩu. Tôi ở tầng trệt, phòng bên cạnh chỗ để xe. Họ bảo “phòng giúp việc” nhưng cũng gọn gàng, có toilet riêng, máy giặt riêng. Tôi chẳng đòi hỏi gì hơn.
Công việc hàng ngày là trông cháu, dọn dẹp sơ nhà cửa, nấu cơm tối. Hương thì ít nói, con rể – Minh – dân kỹ sư phần mềm, nói tiếng Anh như gió, từng du học Mỹ 5 năm. Nó ít giao tiếp, nói năng lúc nào cũng rành rọt, chuẩn mực, lạnh lùng.
Ba tháng trôi qua, tôi quen với nhịp sống mới. Thằng cháu ngoại dễ thương, quấn bà. Tôi thấy lòng ấm áp vì ít ra mình vẫn còn có ích, vẫn có thể đỡ đần con cái.
Cho đến một tối nọ, lúc cả nhà đang ăn cơm, Minh đột nhiên ngẩng đầu, nói:
“Má à, tháng sau má phải bắt đầu trả tiền thuê phòng.”
Tôi tưởng nó nói đùa. Nhưng nó tiếp:
“Nhà ba tầng, nội thất đầy đủ, khu gần trung tâm. Giá thuê thị trường ít nhất 20 triệu. Tụi con chỉ lấy má một nửa – 10 triệu. Mà vì má là người nhà nên tụi con giảm 20% còn 8 triệu. Má thanh toán luôn tiền tháng sau được không?”
Tôi suýt làm rơi đôi đũa.
“Gì… gì cơ? Má đang trông cháu cho tụi con mà?” – Tôi lắp bắp.
Minh vẫn lạnh lùng:
“Ba tháng vừa rồi là thời gian thử việc. Tụi con không tính. Giờ chính thức ở thì phải sòng phẳng.”
Tôi quay sang nhìn Hương. Nó cười méo mó:
“Má ơi, ảnh quen kiểu sống phương Tây rồi. Má cứ phối hợp đi…”
Tôi cười khẩy.
Phối hợp?
Tôi trông cháu cho tụi bay, không đòi một đồng. Vậy mà tụi bay đòi tôi trả tiền thuê nhà?
Tôi hít một hơi thật sâu, nhìn Minh, giọng bình thản nhưng sắc như dao:
“Vậy thì, má cũng có một khoản cần tụi con thanh toán.”
Cả hai vợ chồng ngẩn ra.
“Trông trẻ toàn thời gian ở Sài Gòn ít nhất cũng 12 triệu/tháng. Má chỉ lấy 10 triệu, lại giảm tình thân 20% còn 8 triệu. Trừ đi tiền thuê má ở là 8 triệu, coi như huề. Nhưng má chưa tính tiền công ba tháng vừa rồi tụi con ‘thử việc’. Tụi con nợ má 24 triệu. Chuyển khoản cho má nhé!”
Minh nghẹn họng. Nhưng rồi hắn ngẩng lên:
“Má đừng vội, còn một khoản chưa tính: chi phí sinh hoạt của má.”
Tôi tưởng mình nghe nhầm.
“Chi phí sinh hoạt của má? Ý con là gì?” – Tôi hỏi.
Minh điềm nhiên như thể đang thuyết trình trong một cuộc họp:
“Tiền điện, tiền nước, tiền ăn. Má sống ở đây, mỗi tháng tiêu tốn không ít. Tụi con không tính đắt – 2 triệu/tháng là hợp lý rồi.”
Tôi cười phá lên.
“Vậy là ngoài việc má trông cháu không công, nấu cơm mỗi tối, lau nhà, giặt đồ, má còn phải trả tiền ăn, tiền điện nước, tiền ở, đúng không?”
Minh gật đầu:
“Sống hiện đại phải sòng phẳng, má à.”
Tôi im lặng một lúc lâu. Hương ngồi bên, không nói một lời, cúi đầu nhìn đĩa rau muống. Trong đầu tôi lúc đó, bao nhiêu thương yêu, bao nhiêu nhọc nhằn, bao nhiêu lần tôi thức đêm ru cháu… bỗng chốc tan biến như mây khói.
Tôi đứng dậy, lấy điện thoại:
“Thôi được. Vậy má chuyển về quê. Tụi con thuê người khác trông cháu đi.”
Hương hốt hoảng:
“Má, má đừng làm lớn chuyện mà. Chỉ là anh ấy muốn rõ ràng một chút thôi…”
“Rõ ràng?” – Tôi ngắt lời – “Vậy cũng rõ ràng với má đi. Từ mai, má không ở đây nữa. Cũng không trông cháu nữa. Và đừng quên trả 24 triệu tiền công ba tháng qua.”
Tôi thu dọn đồ, chỉ vài bộ quần áo và một ít thuốc huyết áp. Cháu ngoại bám lấy tôi khóc. Tôi khóc theo. Nhưng tôi biết: nếu ở lại, tôi sẽ mãi mãi không còn là mẹ – là bà – mà chỉ là một… osin có giảm giá.
Người ta hay nói “của cho không bằng cách cho”. Nhưng hóa ra, “cách đòi” còn tệ hơn.
Và có lẽ, trong một gia đình mà mọi thứ đều phải “sòng phẳng”, thì tình thân… đã phá sản từ lâu.